تبیین تجربه مادران مبتلا به دیابت بارداری در مورد عوامل موثر بر خود‌مراقبتی: یک مطالعه کیفی

زمینه و هدف: دیابت شایع‌ترین عارضه طبی دوران حاملگی می‌باشد. این بیماری یک مشکل بهداشتی در حال افزایش در سراسر دنیا است. خود مراقبتی، مهم‌ترین عامل در کنترل بیماری‌های مزمنی مانند دیابت است. عوامل مختلفی به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر روی رفتارهای مراقبت از خود در بیماران مبتلا به دیابت مؤثر هستند که شامل عوامل بیولوژیکی، روانی، اقتصادی و اجتماعی، فرهنگی و سیستم‌های مراقبت بهداشتی، درمانی جامعه می‌باشند. هدف از مطالعه حاضر تبیین تجربه مادران مبتلا به دیابت بارداری در مورد عوامل مؤثر بر خود‌مراقبتی است. روش بررسی: این تحقیق، یک مطالعه کیفی از نوع تحلیل محتوی قراردادی می‌باشد. برای جمع‌آوری داده‌ها از مصاحبه‌های عمیق نیمه ساختاریافته فردی استفاده‌شده است. مصاحبه‌ها بر اساس راهنمای مصاحبه انجام شد. مشارکت‌کنندگان زنان باردار مبتلا به دیابت بارداری با سن حاملگی بین هفته‌های 36-24 هفته بارداری بوده که به مراکز بهداشتی درمانی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی مراجعه کرده بودند. پس از انجام 12 مصاحبه با مشارکت‌کنندگان، داده‌ها به اشباع رسید. داده‌ها با شیوه تحلیل محتوای متعارف مورد تحلیل قرار گرفت. برای ارزیابی درستی و قابلیت اطمینان در مطالعه حاضر از 4 ملاک ارائه‌شده توسط لینکن و گوبا شامل اطمینان‌پذیری، اعتبار و مقبولیت، قابلیت تصدیق یا تأیید‌پذیری و انتقال‌پذیری استفاده شد. برای تجزیه‌‌و‌تحلیل داده‌های کیفی در این مطالعه، از روش تجزیه‌وتحلیل محتوای کیفی متعارف و نرم‌افزار 10MAXQDA استفاده شد. یافته‌ها: تبیین تجربه مادران باردار منتهی به استخراج دو درون‌مایه موانع و تسهیل‌کننده‌های خود مراقبتی و 4 طبقه اصلی درماندگی، مشکلات درک شده، پذیرش بیماری و حمایت دیگران شد. 13 زیر طبقه نیز در قالب طبقات اصلی قرار گرفتند. نتایج مطالعه نشان داد مادران جهت انجام اقدامات خود مراقبتی، نیاز به کسب اطلاعات بیشتر از طریق مراقبین سلامت و دریافت حمایت‌های بیشتر از جانب اطرافیان دارند. همچنین مشخص گردید موانع و تسهیل‌کننده‌های خود‌مراقبتی ازنظر مادران در اغلب جوامع تقریباً مشابه است. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج مطالعه، نیاز است اقدامات مناسب در جهت فرهنگ‌سازی، اطلاع‌رسانی مناسب و ارائه خدمات باکیفیت بالاتر و مطلوب‌تر برای ارتقاء سطح سلامت و خود مراقبتی مادران مبتلابه دیابت بارداری صورت گیرد.